Denk niet zwart of wit...

De eerste weken dat ik hier was, was ik zoals jullie allemaal nog wel weten stomverbaasd over de manier waarop de blanken hier de donkere bevolking behandelden/behandelen. Ik schaamde me zelfs soms voor mijn eigen huiskleur. Langzaamaan leerde ik een klein deel van beide “partijen” kennen. Onze vriendelijke huisbaas die ons overal mee helpt, de blanken in het winkelcentrum, de mensen die ons geholpen hebben met allerlei zaken (allemaal blank). Of de familie van Nthabi tijdens de bruiloft, het warme onthaal, het respect van die mensen naar ons toe etcetera (allemaal donker). Langzaamaan begon ik zelfs een beetje te begrijpen (volledig begrijpen kun je de situatie hier denk ik niet als je een buitenstaander bent) hoe de blanken en donkeren dachten en langzaamaan groeide zelfs het inzicht dat ik de mening van de blanken ook moest respecteren en niet zo (hoe toepasselijk) zwart wit moest denken. Ik had het idee dat ik grip op de situatie kreeg en probeerde met een open respectvolle vrolijke houding naar beide bevolkingsgroepen te communiceren. Tot afgelopen weekend. Afgelopen weekend zijn we op bezoek gegaan bij de neef van de vader van Linda (niet de nicht waar we de eerste week gelogeerd hebben). Uiteraard werden we warm onthaald. Leuke gezellige mensen. Niets op aan te merken. Gastvrij, behulpzaam, bereid om ons de omgeving te laten zien (het was namelijk in Limpopo, andere provincie) en ons mee te nemen naar een wildpark. Gewoonweg super eigenlijk! Op een belangrijk puntje na…… jullie raden het al. De vrouw des huizes was genuanceerd in haar mening over donkere mensen. De man des huizes helaas des te minder. Toch leek zijn mening ook enigszins respectvol, doordat hij bijvoorbeeld voor zijn poets wel een wasmachine had gekocht. Of dat hij af en toe toch een donker iemand mee nam achter in zijn bakkie. Deze mening was duidelijk zichtbaar wanneer zijn vrouw in de buurt was. Maar helaas wanneer zij niet in de buurt was…….leek zijn mening 180 graden omgedraaid. Zoals gistermiddag. Perfecte middag. Wildpark; giraffen, impala’s, pumba’s etcetera spotten. Maar ineens (nu de man zonder zijn vrouw was) vlogen de opmerkingen uit het niets ineens om onze oren zoals: “blacks are just like animals, they bare too much children. I hope the cholera and the Aids will kill them all. I don’t like blacks, they don’t have morals”. En daar zat ik dan, in een bos met een in mijn ogen antisemiet (in deze context niet de vijand van de joden maar de vijand van de zwarten) en Linda en Maaike. Het leek alsof ik aan het heulen of zeulen (Brabants geloof ik) was met de vijand. Alsof iemand met een pistol recht achter in mijn nek schoot zonder dat ik kon zien dat hij de trekker over haalde. Alsof ik in the middle of nowhere stond en gefusilleerd werd tegen een muur zonder dat het van te voren werd aangekondigd. Mijn maag draaide bijna om en de overheerlijke broodjes die deze man voor ons aan het maken was en die ik voor die opmerkingen zo erg waardeerden, waren voor mij ineens niets meer waard. Mijn eetlust was over maar toch at ik het broodje op en stapte ik weer braaf in de auto. Met een aantal argumenten (zoals iemand met andere morals dan jij hebben wel morals maar niet dezelfde) en het feit dat wij werken om donkere mensen een ietwat beter leven proberen te geven, maakten we deze “leuke” dag op een beleefde manier af. Maar diep van binnen was deze “leuke” dag voor mij totaal verpest. Alle goede bedoelingen, het lekkere eten, de vriendelijkheid etcetera betekenden voor mij domweg helemaal niets meer. Deze opmerkingen ruïneerden zelfs in een keer mijn “geloof” dat het in dit land ooit allemaal anders zal gaan. Dat communicatie en respect tussen beide partijen problemen kunnen oplossen en obstakels kunnen overbruggen. Met deze opmerkingen in mijn achterhoofd werd ik nogmaals met mijn beide benen op de grond gedrukt dat wij deze situatie hier niet op kunnen lossen. En werd me ineens weer heel erg duidelijk dat ik met mijn “geloof” misschien behoorlijk naïef was geweest….. het had zelfs zoveel indruk op me dat ik de donkere mensen die ik daarna tegenkwam amper aan durfde te kijken. Ik was bang dat zij misschien dachten dat ik het zelfde zou denken als de neef van de vader van Linda. Gelukkig was mijn angst vandaag ietwat afgenomen en draaide ik toch zoals wel vaker hier Black or White van Michael J:

took my baby
On a Saturday bang
Boy is that girl with you
Yes we're one and the same

Now I believe in miracles
And a miracle
Has happened tonight
But
If you're thinkin'
About my baby
It don't matter if you're
Black or white

They print my message
In the Saturday Sun
I had tell them
I ain't second to none

And I told about equality
And it's true
Either you're wrong
Or you're right
But
If you're thinkin'
About my baby
It don't matter if you're
Black or white

I am tired of this devil
I am tired of this devil
I am tired of this stuff
I am tired of this business
So when the
Going gets rough
I ain't scared of your brother
I ain't scared of no sheets
I ain's scared of nobody
Girl when the goin' gets mean

Rap:
Protection
For gangs, clubs, and nations
Causing grief in human relations
It's a turf war
On a global scale
I'd rather hear both sides of the tale
See, it's not about races
Just places, faces
Where your blood comes from
Is where your space is
I've seen the bright get duller
I'm not going to spend
My life being a color

Don't tell me you agree with me
When I saw you
Kickin' dirt in my eye
But
You're thinkin'about my baby
It don't matter if you're
Black or white

I said
If you're thinkin' about my baby
It don't matter if you're
Black or white
I said
If you're thinkin' of being my brother
It don't matter if you're
Black or white

It's black, it's white
It's tough for them
To get by
It's black, it's white, whoo
(Repeat)

Toch kon ik het vandaag nog niet vanuit volle borst meezingen. Uiteraard wil ik met dit verhaal niet de “familie” van Linda in een kwaad daglicht plaatsen. Absoluut niet. Linda’s familie is in een andere omgeving opgegroeid. Met andere opvattingen dan wij in Nederland. Alhoewel ik ook wel weet dat heel veel Nederlanders ook racisten zijn. Linda heeft haar familie hier nooit gekend en nooit eerder gezien. Laten we dat even duidelijk stellen. Via mijn moeder vernam ik een aantal maanden geleden dat hier in ZA ook blijkbaar verre familie van mij zit. Na deze ervaring kan ik wel zeggen dat ik absoluut niet de behoefte heb om ook maar enigszins “familie” op te zoeken, wellicht uit angst dat ook mijn “familie”, in hoeverre je dat dan familie kunt noemen, er dezelfde opvattingen op na houdt als de “familie” van Linda. Verder zie ik in dit stadium van mijn verblijf hier ook niet in wat dat nog voor enige toegevoegde waarde zou kunnen hebben…..